Fed Niceliksel Gevşeme Politikası Üzerine

Fed repo yoluyla eylül ayından bu aya kadar 500 milyar $'ın üzerinde parayı piyasaya fonlamış durumda. İlk başlarda bu geçici bir çözüm olacak ve vadesi gelince repolar bankaya geri dönecek dense de durumun öyle olmadığını geçen aylardan sonra farkında vardık. Faizleri indirmeden repo yoluyla yapılan bu işlemler 2008 küresel krizi sonrasında ilk defa akıllarına gelmişti.Ancak o dönem ki şartlar doğrultusunda ekonomik büyüme oranınca yapılan para basım işlemleri kendini tamamen kuralsız hale getirdi. Çok çok önceden Bretton woods'un sona ermesi ile altına dayalı basımdan kurtulan USD 2008'de de ekonomik büyümeye dayalı para basımı oranından kurtularak son çare olarak repo ile fonlamaya dönmüş görünüyor.

Fed'in repo yoluyla yaptığı parasal genişleme 524 milyar $'ı buldu.

Bu da aslında bizlere şunu sorduruyor? 2008 krizi aslında hiç bitmedi mi? Bu sorunun cevabını tahvillerde zamana yayılan biçimde gördük düşen faiz oranları ile fiyatları tavan yapan tahvilleri ve altın piyasalarında oluşan artışlar ile izledik. Şu anda repo yoluyla yapılana göre de tahvil faizleri yükseliyor fiyatlar düşüyor haliyle bu paralar hisse senetlerine giriyor. Zaten faiz indirimi politikaları ile de bu girişimlerin uyumunu görmüş oluyoruz nitekim paraya gidebileceği başka yol bırakmamış durumdalar. Bu da ABD borsalarında tarihi rekorlara giden yolu açıyor.

ABD Tahvil Oranları

Normalde şubat ayı ortasında kadar düşünülen repo fonlamalarının sanki hiç bankaya geri dönmeyecekmiş algısıyla yapılmasının doğurduğu risklerin sistemik bir riske dönüşmesi haliyle küresel krizi tetikleyebilecek olması oynanan kumarın özeti gibi. Eğer bu şekilde yaratılan paralar dönmez ise Fed niceliksel gevşeme politikası içinde olduğunu cümle aleme duyurmuş olacak böylece globalde enflasyon arttırıcı etkisini göreceğiz. Çünkü karşılıksız basılan para eninde sonunda enflasyon yaratır. Şimdiye kadar ki tüm tartışmalar QE(niceliksel gevşeme) değil üzerine idi. İlerleyen dönemde bu durumu daha net ortaya koyacak olan reponun vadesi geldiğinde bankaya geri dönüp dönmeyeceği. Bana kalırsa borsalardaki endeks tepkileri olsun,tahvillerdeki durumlar olsun faiz politikasındaki durumlar olsun bu paranın bankalara vade sonunda geri dönmeyeceğini düşünen taraftayım. Bunun etkisini de 2020 Mart veya Nisan aylarında göreceğimizi düşünüyorum. Hisse piyasalarında yapılan karların bugün açıklanan İMF'nin küresel ekonomik büyüme rakamlarında yaptığı revizeler ile uyumsuz oluşu zaten bizi bunu düşündürmeye itiyor. Birleşmiş Milletlerin tahminleri daha da düşük olduğunu da söylemekte yarar var.

IMF Ekonomik Büyüme Rakamları

Sonuç olarak keynesyen modelin güncellenmiş versiyonlarının sonuna geliyoruz. Bu zincirleme hareketler sonunda bankacılık sistemindeki mevduatlar katlanarak artarken nakit miktarı çok az değişmektedir. Bu yüzden bankalar çok az gerçek para ile kaydi olarak çok miktarda kredi yaratıp karlılıklarını gerçek paranın çok üzerinde artırabilmektedir. Yani kredi yaratma teorisine atıfta bulunursak kısmi rezerv teorilerinin de sonuna gelmiş oluyoruz. Marx'ı komünizm üzerinden değerlendirmek yerine iyi bir iktisatçı olarak tüm hayatını kapitalizmi açıklamak üzerine kurduğunu anladığımızda dünyada yeni sentez sistemler için çatallanma gerçekleşebilir. Uygulamalarda yapılan yanlışlar üzerinden teorisinin eleştirilmesi halen daha iktisadi teorilerinin tam olarak kavranamadığını ortaya koyuyor ve bu da çok acı... Takım tutar gibi bu fikirlere bakmak yerine hepsini okuyup aklı selim sentez yapabilen nesillerin dünyayı farklı bir yer yapması umuduyla... Sentez fikirler üreten isimlerden P. Krugman,J. Stiglitz ve T. Piketty gibi isimlerin kitaplarını olan biteni anlayabilmek için okumakta fayda var.