ABD Seçimlerinin Piyasaya Etkileri

 Platon'un ünlü eseri ''Devlet'' kitabında demagoglardan diktatörlerin çıkmasının ilginç bir durum olmadığı bundan 2400 yıl önce de kanıtlanmış idi. O dönemden bu döneme kadar geçmiş olan zamana baktığımızda insanlık bir arpa boyu ilerleme kaydedememiştir. Bunun sebebini insanlığın evriminin çok yavaş işlemesinde arayabiliriz. Her ne kadar bilim ve teknoloji yıllar içinde katlanarak ilerlemiş olsa da insanlığın mental açıdan bir arpa boyu yol alamadığı hatta ve hatta bazı konularda geri gittiği de aşikardır. Böylesi bir düzende son dönem ABD devletinde D. Trump başkan olmuş ve alışıldık başkanlardan ziyade popülist açıklamaları ve dengesiz hareketleri ile yönetimini sürdürmüştür. Bu dönemde ABD ekonomisi için çok iyi ekonomi başarılar olduğu söylense de işin aslı bundan farklıdır. 2017,2018,2019'da ortalama yıllık büyüme 2.6, bir önceki üç sene 2.3. işsizlik, ekonominin tam kapasiteye ulaşmasıyla 3.5'lara düşmüş, fakat ayni üç senelik donemde reel ücretler yüzde 2.5 civarı artarken bir önceki üç sene yüzde 3 civarı artmış. dikkatinizi çekerim bu veriler covid öncesinden. Kısaca ortada marjinal bir başarı var, onun da büyük çoğunluğunu sermaye kesimi almış. Büyüme rakamlarının ve ekonomik aktivitenin o kadar artmamasına rağmen, covid öncesi ABD borsasının rekorlar kırması tesadüfi olan durumlar değildi. 

Bir mucize olmazsa Trump kalan üç haftada bu seçimi kaybedecek. Dahası öyle saçmalıyor ki su sıra, başarısızlığı cumhuriyetçi senatörlerin yarışlarını da etkileyebilir. Eğer senato da demokratlara geçerse, demokratlar senelerdir bulamadıkları bir fırsatı ele geçirecekler. DC'yi ve hatta Puerto Rico'yu eyalet yapmak, roe v wade'i federal kanun haline getirmek, eğer Scotus'a Trump atama yapmayı becerebilirse yargıç sayısını arttırmak, ve nihayet geniş bir healthcare plan geçirmek gibi projeleri var. Demokratlar gerçekten de büyük kazanırsa, o cesaretle bunları yapacaklardır. Ki son anketlerde bu durumu 3 senaryo halinde inceliyorlar. 

1-Trump seçimi kazanır ama senatoda çoğunluk demokratların olur.

2- Biden seçimi kazanır ve senatoda da çoğunluk demokratların olur.

3-Biden seçimi kazanır, ancak görülmemiş bir iş olur ve seçim sonuçlarına Trump itiraz eder ve iş yüksek yargıya gider ve burada da üyelerin oyları şu anda eşit durumda. En büyük kaos da bu 3. madde gerçekleşirse olur. 

Son açıklanan anketlere baktığımızda ise gördüğümüz demokratlar, cumhuriyetçilerin kalesi olan bölgelerde kafa kafaya hatta önde gidiyor. ABD seçim sisteminde eyaletleri kazananlar zaten tüm senatörleri neredeyse alıyorlar. 2. seçeneğin olması bu yüzden daha yüksek bir ihtimal olarak görülüyor. Bunun dünyaya yansımaları ise özgürlük ve refah devriminden sonra eşitlik devrimine de yol açan bir sürece girilebileceği yüksek bir olasılık görülüyor. Floyd olayları ile başlayan afro-amerikan vatandaşların tepkilerini çözümleyebilecek sürece gireceklerini düşünüyorum. Aynı zamanda dünyadaki despotik yapılarda da benzeri yaptırımlar ile yönetim değişiklikleri oluşabilir.

Wall Street şu anda seçim sonrasına kalan pandemi yardım paketlerini bekliyor. Bunun seçimler sonrasındaki sürecin akışına göre belki 3-4 ayı bulan belirsizlikler dahi oluşabilir. Normal bir seçim gerçekleşse dahi 1,5-2 ay arasında bir bekleme süreci oluşacaktır. Bu da borsalardaki köpüklerin yok olmasına sebep olabilecek bir sürecin başlangıcı demek oluyor. Sosyal politikalar için Biden'a destek veren Warren ve Sanders gibi isimler anıldığında dahi piyasalar için kötü bir algı oluşturuyor. 

Biden'ın kazanması halinde piyasalarda risksiz varlıklara(tahviler,değerli metaller,nakit dolar) kaçış algısı güçlenecektir. Trump'ın kazanması halinde ise riskli varlıklara yatırımlar(hisse senetleri) devam edecektir. Gelişmekte olan ülke piyasaları için iyi olan Trump'ın seçimleri kazanmasıdır. Ancak Biden'a göre pozisyon almak gerektiğini uzun zamandır da dile getiriyorum bu ülkelerin bir B planı olmalı. Bizim açımızdan da hem S-400 meselesi hem Halkbank davaları hem de bunlara bağlı Caatsa yaptırımları devreye girerse ekonomik kırılganlığımız daha da artabilir. Bu olasılığı göz önünde bulundurmadan düşüncesizce hareket etmeye devam edilir ise ABD seçimleri sonrası girilen girdabı dış güçler vs. diye savuşturmak bu ekonomik kırılganlık ile imkansız olacaktır.  

Seçim anketlerindeki son güncel durum aşağıda tablolar halinde görülmektedir. 

Başkanlık seçimi son güncel durum anketinde %87,7 Biden- %12,3 Trump

Senatör seçimlerinde eyaletlere göre oranda ise %69,3 demokratlar-%30,7 cumhuriyetçiler

FİLLER TEPİŞTİ ÇİMENLER EZİLDİ

 6 Ekim akşam saatlerinde ABD'den gelen haber ile kovid yardım paketi programının seçimler sonrasına ertelendiğini gördük. Trump'ın bu hamlesi tasarıyı sunan demokratlara karşı olurken seçimler sonrası 1,5 -2 aylık belirsizlik döneminin de başlangıcı oldu. Olan tabi ki her zaman ki gibi oradaki vatandaşlara oldu. Filler tepişti çimenler ezildi. Bu işin arka planına bakacak olursak önemini daha iyi idrak edeceğimize inanıyorum. Bunun içinde ilk olarak vix(korku endeksi) endeksindeki verileri inceleyelim. Bu tespiti yaptığım gibi bunu etkileyebilecek faktörlere açtım baktım. İlki bugün ki Fed Başkanı olan Powell'ın konuşması idi, ikincisi yardım paketinin akıbeti, üçüncüsü ise tahvil faizlerindeki anormal hareket ve dördüncüsü cnn ve ssdr'ın seçim anketleri idi. Bu akışı görmeden nitekim doğru şekilde değerlendirme yapılabilmesi de mümkün değildi.

Vix endeksi ile başlayacak olursak. Resimde görüldüğü gibi vix endeksi bir yükseliş emaresi vermiş ve nitekim akşam saatlerinde eski direncin üstüne haber etkileri ile yükseldiğini gördük. Bunun dolaylı etkisi borsalara yeni para akışı olmayacağı için ani bir düşüş etkisi yarattı onu da 2. resimde görüyorsunuz. 

VIX endeksi 04.10.2020 tarihli

SP500 endeksi son durumu 

Fed Başkanı Powell'ın akşamüstü saatlerinde basına yaptığı açıklamalarda ve vücut dilindeki rahatsızlıklara baktığımda gördüğüm şu oldu ki anlaşma konusunda kötümser. Sık sık boğazını temizleyip konu geçişlerinde zaten son 2 basın toplantısında da güven vermeyen bir görüntü çizdi ayrıca topu tamamiyle yönetenlere atıp yardım paketini çıkarın bizim yapacaklarımız sınırlı mesajlarında bulundu. 

Daha sonrasında yardım paketinin akıbeti konusunda beklenen haber geldi ve anlaşamadıkları ve seçimden sonrasına bu paketin ertelendiği dile getirildi. Demokratlar 3 tr dolarlık bir paket isterken 1,6 tr veririm diyen Trump ile zaten anlaşma olmayacağı kovide karşı takındığı lakayit tavırlar ve son olarak kovid olup 3 gün içinde iyileştim demesi ile zirve yapmıştı. 

Seçim anketlerine baktığımızda ise CNN poll adresinde açıklanan verilere göre Biden %57 -Trump %41 düzeyinde açıklandı ve eyaletlerde de öne geçtiği anlık diğer anket gruplarında da dile getirildi. Biden'a şimdiden hazır olmakta fayda görüyorum. 

Vix endeksi ile 10 yıllık tahvil faizleri arasındaki ilişkiye baktığımızda iste nisan ayından beri belli aralıkta tutulan tahvil faizleri ne oldu da son birkaç günde son 5 ayın en yüksek seviyelerine geldi. Yoksa zaten insider bilgiler yine olay örgüleri öncesi dönmüş müydü? 

ABD 10 yıllık tahvil faizleri

Bu tabloları üst üste okuyunca son dönemde köpük oluşan varlıkların bu köpüklerinin eriyeceğini tahmin etmek de zor olmuyor. Tekrardan azalan seyire girecek olan tahvil faizleri, margin call yani nakit ihtiyacı için satılacak emtialar ve borçlar yüzünden yükselecek dolar endeksi dönemini görebiliriz. Euro bölgesinin de Lagarde ile pandemi yardımlarına yönelmesi euronun devalüe edilmesine sebep olabilir. Haliyle gelişmekte olan ülkelerin borç sarmalının daha da büyüyeceği böyle bir tablo ile kaçınılmaz oluyor. 

Twitter adresimden bu haberleri parça parça vermeye çalışsam da toplu olarak yazıldığında işin sentez kısmının daha açık anlaşılabileceğini düşünüyorum. Bu yazılarımı da o yüzden kaleme alıyorum. Risk algılarının yükseldiği bir döneme girdiğimizin farkında olup buna göre temkinli olmanızda yarar görüyorum. Çünkü fed'in piyasayı paraya boğduğu ve faizleri düşürdüğü tablolar geride kaldı ki getiri eğrisi kontrolü konusunda da nisandan bu yana tahvilleri kontrol ettiği ve halihazırda uyguladığını izliyoruz. Bu durumda kullanacakları başka bir argümanda zaten kalmamış görünüyor. Küresel piyasalarda sistemik bir dalga oluşması bu yüzden muhtemel bir sonuç doğuracaktır.