Televizyonda, sosyal medyada ve yazılı basında gördüğümüz kriz için kullanılan terimlerin,ekonomi okur yazarlığı olmayan insanlar için kafa karışıklığına yol açtığını düşünüyorum. Medyatik maymun olan egolu kişiler, üstencil ve halktan uzak şekilde terimlere boğarak mevzunun aslından insanları uzaklaştırıyorlar. Yok efendim slumpflasyona girdik, yok efendim depresyondayız vs. gibi atıp tutan ve kullandığı bu terimleri açıklamaya tenezzül dahi etmeyen kişiler yüzünden, bu terimleri anlatmaya aldığım eğitimin hakkını vermek ve toplum faydası ve ahlakı için gereklilik duydum.
Öncelikle krizlerin en kötüden az daha ılımlı olana doğru sıralanması ile konuya başlayalım: 1.Slumpflasyon, 2.Depresyon, 3.Resesyon, 4.Deflasyon, 5.Stagflasyon, 6.Enflasyon. Peki bizim yaşadığımız krizin tanımlaması nedir? Hadi gelin tek tek maddeler halinde içinde bulunduğumuz krizin durumunu inceleyelim.
- İşsizlik rakamları yükseldi ✅
- Hükümet sosyal yardımlara daha fazla para aktarmaya başladı.✅
- Gelir vergisi gelirleri işsizlik yüzünden haliyle düştü.✅
- Bireyler,şirketler derin bir kötümserliğe girdi. Yatırımlar durdu.✅
- GSYH 2 çeyrek üst üste düştü. ✅
- Hane halkı parasını harcamak yatırım yapmak yerine tutmaya başladı. ✅
- Alt yapı projeleri durdu. Haliyle Mega Projelerin ismi dahi anılmaz oldu. ✅
- Yapılan mega projeler ise kar etmemesi yüzünden hak sahipleri tarafından satılığa çıkarıldı.✅
- Enflasyon arttı.✅
- Faiz arttı. ✅
- Kurlar arttı.✅
- Yüksek enflasyon sonucu neyin maliyetinin ne olacağını kimse bilemediğinden devlet temel tüketim malzemelerinde müdahaleye başladı.✅
- Bankalar kredi vermeyerek piyasada likiditeyi iyice kıstı. ✅
Bu kadar maddeyi sıraladık. Şimdi kötünün iyisi olan ilk kriz tipleri sıralamamızda 6. madde ile başlarsak bahsi geçen enflasyonumuz var diyebiliriz,çarşı ve pazarda bu durumu görüyoruz zaten her alışverişimizde.5. madde de geçen stagflasyon içinse işsizlik ve enflasyonun aynı anda arttığını(yukarıda zaten maddelerde yazdığım gibi) görüyoruz demek ki buna da sahibiz.( Deflasyon sadece Japonya gibi düşük faize ve eksi enflasyona sahip ülkelere özgüdür onu ayrı tutuyorum, genel olarak sürekli fiyat düşüşü olduğunu bilin yeter.) 3. madde olan resesyona gelirsek , genel anlamda resesyon tanımı;GSYH'nın 2 çeyrek üst üste düşmesi durumuyla açıklanıyor ve genel bir daralma hali olarak görülüyor. Resesyonun uzun sürmesi hali sıralamada 2. maddede bahsi geçen depresyona sebep oluyor.Ekonomi olararak henüz bu aşamada değiliz. Ancak önlemler alınmaz ise geleceği öngörmek de kahinlik olmayacaktır. Depresyon hali, resesyon gibi bir kaç aylık süreçten ziyade yıllara sirayet eden bir vaka durumudur. Son maddemize gelir isek,slumpflasyon terimi enflasyon içinde küçülme halidir. Burada ki en büyük zorluk hem enflasyonun azaltılmasını sağlamanız gerekirken,hem de ekonomik büyüme yaratmanız gerekliliğidir ki bu ikisinin aynı anda yaparken işsizliğin de çözümünü bulmanız gerekir ki bunların hepsinde uygulanacak politikalar bir diğeriyle çelişecektir. Tam bir kaos halidir.
Temel olarak şu anda enflasyonumuz,stagflasyonumuz ve resesyonumuz var.Gerekli önlemler alınmadığı için ise ileri ki aşamaları depresyon ve slumpflasyon olacaktır.
Hamaset ile yol alan ülkeler kuru ekmeğe muhtaç olurlar bunu unutmamak gerekir...
Tablolar halinde durumu görmek isteyenler için ; https://mehmetsipai.blogspot.com/2019/01/ekonomide-durgunlukresesyon-uzerine.html adresindeki yazımı okuyabilirsiniz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder